Facebook Script

ფემინიზმის მოკლე ისტორია — ყველაფერი, რაც უნდა იცოდეთ

18 აგვისტო, 2022 | საკითხავი

ფემინიზმი, როგორც ქალებსა და კაცებს შორის პოლიტიკური, ეკონომიკური და კულტურული თანასწორობის რწმენა, სათავეს ცივილიზაციის უადრესი პერიოდიდან იღებს.

სიტყვა „ფემინისტი“ პირველად საფრანგეთსა და ნიდერლანდებში იქნა გამოყენებული 1872 წელს. თუმცა, ადამიანები აქამდე ბევრად ადრეც გამოხატავდნენ თავიანთ მხარდაჭერას ქალების თანასწორუფლებიანობისთვის. მათ შორის ბერძენი ფილოსოფოსი პლატონი, ფრანგი მწერალი კრისტინ დე პიზანი და ნიუკასლის ჰერცოგინია მარგარეტ კავენდიში.

მე-20 საუკუნემ მოიტანა ფუნდამენტური სოციალური რეფორმები. ჩაგვრის მრავალსაუკუნოვანი გამოცდილების შემდეგ ქალებმა საკუთარი ხმის ხმამაღლა გაჟღერება და უფლებებისთვის ბრძოლა დაიწყეს. შედეგად, რამდენიმე ათწლეულში ქალებმა შეცვალეს სხვა ქალების ბედი მსოფლიოს უდიდეს ნაწილში.

ისტორიის სხვადასხვა ეტაპზე ქალების ბრძოლის მთავარი მიზანი და პოლიტიკა განსხვავდებოდა. მაგალითად, თუ ადრეულ მე-19 საუკუნეში ფემინიზმის მთავარი მამოძრავებელი ძალა ხმის მიცემისა და კერძო საკუთრების ფლობის უფლებების მიღება იყო, მოგვიანებით ეს რეპროდუქციულმა უფლებებმა ჩაანაცვლა და ა.შ. 

სწორედ ამიტომ, ადამიანებმა დაიწყეს ფემინიზმზე, როგორც ტალღებზე, საუბარი. ეს 1968 წელს მოხდა, როცა „ნიუ-იორკ თაიმსში“ გამოქვეყნდა მართა უინმანის სტატია სახელწოდებით „მეორე ფემინისტური ტალღა“.

ადრეული ფემინისტები

პლატონი „რესპუბლიკაში“ ამბობს, რომ ქალები ავლენენ კაცებისნაირ „ბუნებრივ შესაძლებლობებს“ მმართველობასა და საბერძნეთის დაცვაში. თუმცა, პლატონს ყველა არ ეთანხმებოდა; როცა ანტიკურ რომში მცხოვრებმა ქალებმა გააპროტესტეს ოპიური კანონი — კანონი, რომელიც ქალებს უკრძალავდა კონკრეტული რაოდენობის სამკაულზე მეტის ტარებას, უზღუდავდა ტანისამოსის ფერს, გადაადგილების ფორმას და ა.შ. — მარკუს პორციუს კატო ამბობდა: „როგორც კი ისინი შენთან გათანაბრებას გადაწყვეტენ, შენი უფროსები გახდებიან!“

თავის ნამუშევარში „წიგნი ქალთა ქალაქზე“ (ფრ. Le Livre de la Cité des Dames) კრისტინ დე პიზანმა გააპროტესტა მიზოგინია (ქალთმოძულეობა) და ქალის როლის ხედვა შუა საუკუნეებში. წლების შემდეგ, განმანათლებლობის ხანაში, ისეთი მწერლები და ფილოსოფოსები, როგორებიც მარგარეტ კავენდიში და მერი ვოლსტონკრაფტი იყვნენ, იბრძოდნენ ქალების თანასწორუფლებიანობისთვის.

აბიგაილ ადამსმა, პრეზიდენტ ჯონ ადამსის ცოლმა და აშშ-ის პირველმა ლედიმ, განათლების ხელმისაწვდომობა, საკუთრების ფლობისა და ხმის მიცემის უფლება ქალთა თანასწორობისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვან კომპონენტებად მიიჩნია. მისი ქმრისთვის მიწერილ წერილებში აბიგაილ ადამსი ამბობს: „ქალებისთვის სათანადო ყურადღების არდათმობის შემთხვევაში მივიღებთ მზარდ ამბოხს და ვერ შეგვაჩერებს ვერცერთი კანონი, რომლის მიხედვითაც ჩვენ ხმა არ გვაქვს“.

„ამბოხი“, რომლითაც ადამსი იმუქრებოდა, მე-19 საუკუნეში დაიწყო, როგორც ქალთა გაერთიანება მონობის წინააღმდეგ.

ფემინიზმის პირველი ტალღა: ფუნდამენტური უფლებები

პირველი ტალღის დასაწყისში პრიორიტეტული მოთხოვნები იყო საკუთრების ფლობის თანაბარი უფლება და ქალის ქმრის საკუთრებად აღქმის შეცვლ. 1848 წელს სენეკა ფოლსის ყრილობაზე აბოლიციონისტებმა — მონობის წინააღმდეგ მოძრაობის წარმომადგენლებმა — ელიზაბეთ კედი სტენტონმა და ლუკრეცია მოტმა მკაცრად განაცხადეს: „ურყევი ჭეშმარიტებაა, რომ ყველა ქალი და კაცი თანასწორია“ (ინგლ. We hold these truths to be self-evident; that all men and women are created equal).

მე-19 ჩასწორება: ხმის მიცემის უფლება ქალებს

ხმის მიცემის უფლებასთან დაკავშირებით ფემინისტურმა მოძრაობამ წარმატებების მიღწევა ნელ-ნელა დაიწყო: 1893 წელს ახალი ზელანდია პირველი სუვერენული სახელმწიფო გახდა, რომელმაც ქალებს ხმის მიცემის უფლება მისცა. მას მოჰყვა ავსტრალია (1902 წელი) და ფინეთი (1906 წელი), გაერთიანებულმა სამეფომ კი 1918 წელს მხოლოდ 30 წელს ზემოთ ქალებს მიანიჭა ხმის მიცემის უფლება. 

აშშ-ში პირველ მსოფლიო ომში ქალების მონაწილეობამ ბევრს დაანახა, რომ ქალები თანაბარ წარმომადგენლობას იმსახურებდნენ. 1920 წელს დიდწილად სუფრაჟისტების — ქალთა მოძრაობის წარმომადგენლები, რომლებიც ხმის მიცემის უფლებას ითხოვდნენ — მათ შორის, სუზან ბ. ენთონისა და ქერი ჩეპმენ კეტის დამსახურებით, მე-19 ჩასწორება მიიღეს: ამერიკელმა ქალებმა, როგორც იქნა, მოიპოვეს ხმის მიცემის უფლება.

მე-19 ჩასწორება ყველაზე დიდი საკანონმდებლო მიღწევა იყო პირველი ტალღის ფემინიზმისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ ინდივიდუალური ჯგუფები აგრძელებდნენ მუშაობას რეპროდუქციული თავისუფლებისთვის, დასაქმებასა და განათლებაში თანასწორუფლებიანობისთვის, შავკანიანი ქალებისთვის ხმის მიცემის უფლებისთვის, მოძრაობა, როგორც მთლიანობა, ნელ-ნელა იშლებოდა. მას აღარ ჰქონდა ერთიანი მიზანი, რომელსაც ძლიერი კულტურული მომენტუმი ექნებოდა ფონად. ასე გაგრძელდა 1960-იან წლებამდე, სანამ მეორე ტალღამ არ დაიწყო ძალების მოკრება.

ქალები და შრომა

სამუშაო ძალაში ჩართული ქალების რიცხვმა დიდი დეპრესიის დროს იმატა: ოჯახის მარჩენალმა კაცებმა სამსახურები დაკარგეს და ამან ქალები აიძულა „ქალური საქმე“ ეპოვათ დაბალანაზღაურებად, მაგრამ შედარებით სტაბილურ პროფესიებში, მაგალითად, საშიანაო საქმიანობა, სწავლება და მდივნობა.

მეორე მსოფლიო ომის დროს ქალები აქტიურად მონაწილეობდნენ სამხედრო საქმიანობაში ან შოულობდნენ სამსახურს აქამდე სრულად კაცებით დაკომპლექტებულ ინდუსტრიებში. ადამიანის უფლებების მოძრაობების გაძლიერების პარალელურად ქალები ყველაფერს აკეთებდნენ სამუშაო ძალაში თანასწორი და სამართლიანი ანაზღაურებით ჩართვისთვის.

თანაბარი ანაზღაურების აქტი, რომელიც 1963 წელს იქნა მიღებული, ერთ-ერთი პირველი წარმატებული მცდელობა იყო, ამ პრობლემის დღის წესრიგში დასაყენებლად. 

70 წლის განმავლობაში პირველი ტალღის ფემინისტები მარშირებდნენ, აპროტესტებდნენ, საზოგადოების ცნობიერებას ამაღლებდნენ, დამცირებას, დაპატიმრებასა და ძალადობას იტანდნენ — ამის ფასად მათ ხმის მიცემის უფლება მოიპოვეს.

მოძრაობის განვითარებასთან ერთად ის რეპროდუქციული უფლებებისკენ მიმართული გახდა. 1916 წელს მარგარეტ სანგერმა გახსნა ამერიკაში პირველი კლინიკა კონტრაცეფციისთვის. ეს ნიუ-იორკის შტატის კანონმდებლობის საწინააღმდეგო ქმედება იყო, რადგან ამ დროისთვის კანონი კრძალავდა კონტრაცეფციის გავრცელებას. მოგვიანებით მან ჩამოაყალიბა კლინიკა, რომელიც დღეს Planned Parenthood-ის (ქართ. ოჯახის დაგეგმვა) სახელითაა ცნობილი.

მარგარეტ სანგერი გამოდის სენატის წინაშე კონტრაცეფციის ფედერალური კანონის ადვოკატირებისთვის. ვაშინგტონი, 1934 წელი. წყარო: Associated Press

გვიან მე-19 და ადრეულ მე-20 საუკუნეებში ქალები მიხვდნენ, რომ, პირველ ყოვლისა, მათ პოლიტიკური ძალა უნდა მოეპოვებინათ, რათა ცვლილებების მიღწევა შეძლებოდათ. მათი პოლიტიკური დღის წესრიგი გაფართოვდა და მოიცავდა სექსუალობას, რეპროდუქციასა და ეკონომიკურ საკითხებს. 

ფემინიზმის მეორე ტალღა: ქალების გათავისუფლება

ამბობენ, რომ მეორე ტალღა 1963 წელს დაიწყო და მას ბეტი ფრიდანის „ფემინურმა მისტიკამ“ მისცა დასაბამი. ფრიდანამდეც იყვნენ მნიშვნელოვანი ფემინისტი მოაზროვნეები, რომლებიც მეორე ტალღასთან ასოცირდებიან — უპირველესად, სიმონ დე ბოვუარი, რომლის „მეორე სქესიც“ 1949 წელს გამოიცა საფრანგეთში, ხოლო 1953 წელს — აშშ-ში. მაგრამ „ფემინური მისტიკა“ ფენომენალური აღმოჩნდა — სამ წელიწადში მისი სამი მილიონი ეგზემპლარი გაიყიდა. 

ფრიდანი ამ წიგნში 1950-იანი წლების ქალის სტერეოტიპულ სახეს განიხილავს და ამბობს, რომ ქალისთვის ზრუნვა, ქორწინება და სახლის საქმეების კეთება სრულყოფილება არ არის. სწორედ ამ წიგნთანაა დაკავშირებული მეორე ტალღის ფემინისტების მთავარი სლოგანი: „პირადი პოლიტიკურია“.

როცა სამმა მილიონმა მკითხველმა გაიაზრა, რომ გაბრაზებულები იყვნენ, ფემინიზმს ისევ გაუჩნდა კულტურული მომენტუმი. მოძრაობას ერთიანი მიზანიც გამოეკვეთა: არამხოლოდ პოლიტიკური თანასწორობა (რომლისთვისაც პირველი ტალღა იბრძოდა), არამედ სოციალურიც.

მეორე ტალღის ფემინისტები ამბობდნენ, რომ პრობლემები, რომლებიც ერთი შეხედვით ინდივიდუალური და უმნიშვნელო ჩანს — სექსი, ურთიერთობები, აბორტის ხელმისაწვდომობა, შინ შრომა — რეალურად, სისტემური და პოლიტიკურია და ფუნდამენტურია ქალთა თანასწორუფლებიანობისთვის ბრძოლაში.

  • 1971 წელს ფემინისტი გლორია სტაინემი შეუერთდა ბეტი ფრიდანს და ბელა აბცუგს და მათ ერთად დააარსეს „ქალთა პოლიტიკური კრება“. სტაინემის „Ms. Magazine“ პირველი ჟურნალი იყო, რომლის გარეკანზეც 1976 წელს ფემინისტური ამბავი მოხვდა;

  • „თანასწორუფლებიანობის ჩასწორება“, რომელიც მიზნად კანონისმიერ თანასწორობასა და სქესის ნიშნით დისკრიმინაციის აკრძალვას ისახავდა, კონგრესმა 1972 წელს მიიღო (თუმცა კონსერვატორული საპასუხო რეაქციების ფონზე არასდროს იქნა რატიფიცირებული საკმარისი რაოდენობის შტატების მიერ, რომ კანონის სახე მიეღო);

  • ერთი წლის შემდეგ ფემინისტებმა უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება „Roe v. Wade“ იზეიმეს, რაც ქალის გარანტირებულ უფლებას გულისხმობდა, რომ აერჩია აბორტი;

  • მეორე ტალღის ერთ-ერთი მთავარი მიზანი ქალებისთვის საკუთარ სახელზე საკრედიტო ბარათის ფლობისა და სესხზე განაცხადის შეტანის უფლებების მოპოვება იყო. ამ პერიოდის ფემინისტები ასევე მუშაობდნენ, რომ აეკრძალათ გაუპატიურება ქორწინებაში, გაეზარდათ ცნობიერება ოჯახურ ძალადობაზე და შეექმნათ თავშესაფარი გაუპატიურებისა და ოჯახური ძალადობისგან თავდაღწეული ქალებისთვის; 

  • ისინი ასევე ყველაფერს აკეთებდნენ, რომ თავისი სახელი დარქმეოდა და კანონი მიეღოთ სამუშაო ადგილზე სექსუალური შევიწროებისთვის. 

მეორე ტალღისთვის რასიზმიც მნიშვნელოვანი პრობლემა იყო, მაგრამ ის საკმაოდ მოუხერხებელი აღმოჩნდა ფერადკანიან ადამიანებთან მუშაობაში. ქალების მოძრაობის განვითარების პროცესში ის მჭიდროდ იყო დაკავშირებული ანტიკაპიტალისტურ და ანტირასისტულ მოძრაობებთან, მაგრამ შავკანიანი ქალები სულ უფრო და უფრო ხშირად ირიყებოდნენ ცენტრალური პლატფორმებიდან და ქალთა მოძრაობის დღის წესრიგიდან. 

„ფემინური მისტიკა“ და მისი „პრობლემა, რომელსაც სახელი არ აქვს“ კონკრეტულად თეთრკანიანი, საშუალო კლასის ქალებისთვის იყო: ქალების ჩაგვრის ფორმები, რომლებსაც უწევდათ მუშაობა, რათა თავი ერჩინათ, მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა იმ ქალების ჩაგვრის ფორმებისგან, რომლებსაც სოციალურად შეზღუდული ჰქონდათ მუშაობის უფლება.

სახლის გარეთ მუშაობის უფლების მოპოვება არ იყო შავკანიანი ქალების მთავარი გამოწვევა. ბევრი მათგანი უკვე ისედაც მუშაობდა. და მიუხედავად იმისა, რომ შავკანიანი და თეთრკანიანი ქალები ერთად იბრძოდნენ რეპროდუქციული თავისუფლებისთვის, შავკანიან ქალებს უნდოდათ, რომ კონტრაცეფციისა და აბორტის უფლებასთან ერთად მიეღწიათ იძულებითი სტერილიზაციის გაუქმებისთვისაც ფერადკანიანი და შშმ ადამიანებისთვის. ეს კი ქალთა მეინსტრიმული  მოძრაობებისთვის პრიორიტეტული არ აღმოჩნდა. საპასუხოდ, ზოგიერთი შავკანიანი ფემინისტი გამოეყო ფემინიზმს და შექმნეს ვუმანიზმი.

„ვუმანისტი არის იგივე ფემინისტისთვის, რაც იისფერი არის ლავანდისთვის“ —  წერდა ალის ვოკერი 1983 წელს.

მიუხედავად არაერთი განსხვავებისა, ქალები მაინც გაერთიანდნენ 1968 წელს, რათა გაეპროტესტებინათ „მის ამერიკის“ სილამაზის კონკურსი და მისი დამამცირებელი, პატრიარქალური მოპყრობა ქალების მიმართ. პროტესტის ფარგლებში ქალებმა ცერემონიულად გადაყარეს ქალების განივთებისთვის დამახასიათებელი სიმბოლოები, მათ შორის ლიფები და „ფლეიბოის“ ნომრები.

ქალები „მის ამერიკის” საპროტესტო აქციაზე „თავისუფლების ნაგვის ურნაში“ ყრიან ქალების ჩაგვრასთან ასოცირებულ სხვადასხვა ნივთს. წყარო: Alix Kates Shulman Papers / Smithsonian

1980-იან წლებში რეიგანის ერაში არსებულმა კონსერვატიზმმა წარმატებით მოახერხა მეორე ტალღის ფემინისტების იუმორის გრძნობის არმქონე, არასასიამოვნო ქალებად წარმოჩენა, რომლებსაც თმიანი ფეხები აქვთ და მხოლოდ უმნიშვნელო სისულეებზე ღელავენ, მაგალითად ლიფებზე, ნაცვლად რეალური პრობლემებისა. ამას კი იმიტომ აკეთებენ, რომ მარტოსულ ცხოვრებას გაექცნენ, რადგან არცერთ კაცს არ უნდა ფემინისტი ქალი.

„მე ჩემს თავს ფემინისტად არ ვთვლი“ — უთხრა ახალგაზრდა ქალმა სუზან ბოლოტინს 1982 წელს, „ნიუ-იორკ თაიმსის” ერთ-ერთ სტატიაში. „ჩემთვის არა, მაგრამ ჩემი კარის მეზობელი კაცისთვის ეგ იმის ნიშანი იქნება, რომ ლესბოსელი ვარ და კაცები მძულს“. სხვა ახალგაზრდა ქალი დაეთანხმა და დაამატა: „მიმოიხედეთ და დაინახავთ ბედნიერ ქალებს და შემდეგ დაინახავთ ამ უხეშ, უზრდელ ქალებს. ყველა უბედური ქალი ფემინისტია. თქვენ ძალიან ცოტას თუ იპოვით ბედნიერ, მშვიდ, ენთუზიაზმით სავსე ქალს, რომელიც ფემინიზმს მხარს უჭერს“.

ფემინისტის, როგორც გაბრაზებული, კაცების მოძულე და მარტოსული ქალის სახე გაძლიერდა მეორე ტალღის მომენტუმის დაკარგვასთან ერთად და ის დღემდე აგრძელებს ფემინიზმის დემორალიზებას.

ფემინიზმის მესამე ტალღა: ინტერსექციულობა

კრიტიკოსები ამბობდნენ, რომ ფემინისტური მოძრაობების, განსაკუთრებით მეორე ტალღის, სიკეთეებით ძირითადად თეთრკანიანი, უმაღლესი განათლების მქონე ქალები სარგებლობდნენ და რომ ფემინიზმმა ვერ უპასუხა ფერადკანიანი, ლესბოსელი, იმიგრანტი და რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენელი ქალების გამოწვევებს. ჯერ კიდევ მე-19 საუკუნეში სოჯერნერ თრუსი საუბრობდა რასობრივ განსხვავებებზე თეთრკანიან ქალებთან მიმართებით, როცა 1851 წელს „ოჰაიოს ქალთა უფლებების ყრილობაზე“ სიტყვით გამოვიდა.

მესამე ტალღა იწყება 1990-იან წლებში, მისი დაძვრის წერტილი კი ანიტა ჰილის ისტორია იყო. ანიტა ჰილმა, სამართლის პროფესორმა, სექსუალურ შევიწროებაზე ჩვენება მისცა უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის კანდიდატის, კლარენს ტომასის, წინააღმდეგ. ეს სამუშაო ადგილზე შევიწროების შემთხვევის ერთ-ერთი პირველი საჯარო განხილვა იყო.

ანიტა ჰილი საჯაროდ აძლევს ჩვენებას, 1991 წელი. წყარო: Bill Snead/The Washington Post

ადრეული მესამე ტალღის აქტივიზმი სამუშაო ადგილზე სექსუალური შევიწროების წინააღმდეგ და ლიდერულ პოზიციებზე ქალების რაოდენობის გაზრდისთვის იბრძოდა. იდეოლოგიური თვალსაზრისით, მესამე ტალღა 80-იანი წლების თეორეტიკოსების ნააზრევზე იდგა. ეს თეორეტიკოსები იყვნენ: კიმბერლი ქრენშო (გენდერის სპეციალისტი და რასის კრიტიკული თეორიის ავტორი, რომელმაც შექმნა ცნება „ინტერსექციულობა“ იმის აღსაწერად, თუ რომელი ნიშნები კვეთენ ერთმანეთს ჩაგვრისას: რასა, გენდერი, ეთნიკურობა, სექსუალური ორიენტაცია და ა.შ.) და ჯუდით ბატლერი (რომელიც ამბობდა, რომ გენდერი და სქესი სხვადასხვა რამაა). ქრენშოს და ბატლერის გავლენების ერთიანობა იქცა მესამე ტალღის ერთ-ერთი მთავარი — ტრანს თემის უფლებებისთვის — ბრძოლის საფუძვლად და ეს ბრძოლა ინტერსექციული ფემინიზმის განუყოფელი ნაწილი გახდა. 

მესამე ტალღის ბოლოს კი „riot grrrl” მუსიკალური ჯგუფები აღზევდნენ და პოპულარული გახადეს პანკ ფემინიზმი — პოლიტიკის, პანკ-მუსიკისა და ფემინიზმის ერთობლიობა.

მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი ამტკიცებს, რომ ფემინიზმის მხოლოდ ეს სამი ტალღა არსებობს (რაც ნიშნავს, რომ მესამე ტალღა დღემდე გრძელდება), ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ მესამე ტალღამ 2010-იან წლებში ასპარეზი დაუთმო მეოთხეს. 

ფემინიზმის მეოთხე ტალღა

ფემინიზმის მეოთხე ტალღა აქაა. მთავარი საკითხები, რისთვისაც დღეს ქალები იბრძვიან, დამუხტულია წარსული ბრძოლებით, რომლებიც წინა თაობის ქალებმა გადაიხადეს „შუშის ჭერის“ დანგრევისა და რეპროდუქციული უფლებებისთვის. მათ ასევე დღის წესრიგში დააყენეს ისეთი საკითხები, როგორებიცაა გაუპატიურება კოლეჯებსა და უნივერსიტეტებში, დისკრიმინაცია სამუშაო ადგილზე და სექსუალური შევიწროება.

ინტერნეტის წყალობით მიღებული მუდმივი კავშირის შეგრძნებისა და #მეც (#MeToo) მოძრაობის წყალობით, დღეს რეკორდული რაოდენობის ქალი იბრძვის დისკრიმინაციის წინააღმდეგ. ფემინიზმისთვის ახალი ერა დაიწყო, სავსე ენთუზიაზმით, ძალითა და ცვლილებების სურვილით.

#მეც (#MeToo) მოძრაობის საპროტესტო აქცია. ჰოლივუდი, კალიფორნია, 2017 წელი. წყარო: Mark Ralston / Mashable

ფემინიზმის უახლესი ტალღის მთავარი მოვლენები

  • მოძრაობა #მეც (#MeToo) —  მსოფლიოს მასშტაბით მილიონობით ქალი გაერთიანდა შევიწროებისა და ძალადობის წინააღმდეგ და ხმამაღლა მოყვა თავის ისტორიას.

  • მოძრაობა „დრო იწურება” (Time’s Up) — მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე ძალადობის შემთხვევების დღის წესრიგში დაყენება. გავლენის მქონე და ცნობილი კაცები, როგორებიც არიან როჯერ ეილსი, ჰარვი ვაინშტაინი, მეტ ლაუერი, ბილ ქოსბი, ბილ ო’ რაილი, მარიო ბატალი და ყოფილი სენატორი ალ ფრანკენი ამხილეს მანიპულაციურ და სასტიკ ქმედებებში. ეს პროცესი კი ცნობილმა, ძალაუფლების მქონე ქალებმა დაძრეს, რომლებიც თავიანთი საქმიანობის ინდუსტრიებში ძირეულ ცვლილებებს ითხოვდნენ.

  • რეკორდული რაოდენობა ქალებისა, რომლებიც პოლიტიკასა და სხვა სფეროებში ლიდერული პოზიციებისკენ იღწვიან. თანასწორობის, უფლებების, თანაბარი ანაზღაურების მოთხოვნა დღის წესრიგში დადგა რეკორდულ ნიშნულებზე — მარშებით, სოციალური მედიის კამპანიებით და ცნობილი ქალების ძლიერი აქტივისტური პოზიციებით.

არსებული რეალობა, განსაკუთრებით კი აშშ-ში ბოლო დროს განვითარებული მოვლენები „Roe v Wade-თან“ დაკავშირებით, ცხადყოფს, რომ ფემინიზმი ქალთა უფლებებისთვის მუდმივ ბრძოლას, სიფხიზლეს, მხარდაჭერასა და სოლიდარობას გულისხმობს. ფემინიზმის მრავალწლიანი ისტორია კი გვაჩვენებს, რომ ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი და ქალების ერთიანობასა მიზანდასახულობას ყოველთვის მოაქვს შედეგი: კიდევ ერთი ნაბიჯი წინ, თავისუფალი, თანასწორი, მშვიდი და უსაფრთხო ცხოვრებისკენ.

მსგავსი სტატიები

გენდერული როლები

გენდერული როლები — ის, რასაც საზოგადოება გვავალდებულებს

გენდერული როლები არის ის ქცევები და ნიშან-თვისებები, რომლებსაც საზოგადოება უწესებს ადამიანებს მათი ბიოლოგიური სქესის მიხედვით

საკითხავი
ფემინიზმი, ბარიერები

ბარიერების დაძლევა — ფემინიზმის ანბანი

ქალების ყოველდღიურობა სავსეა ხილული თუ უხილავი ბარიერებით, რომლებიც იმდენად ფესვგადგმულია, რომ საზოგადოების მხრიდან პრობლემად არც აღიქმება. გენდერული როლებით განსაზღვრულ რეალობაში უყურადღებოდ რჩება ის სირთულეები, რომელთა დაძლევაც ქალებს ყოველღიურად უწევთ.

საკითხავი
ფემინიზმი, გაუპატიურება, ქალები, ძალადობა

გაუპატიურების კულტურა — როგორ ექცევა საზოგადოება ძალადობის მსხვერპლს?

რას ნიშნავს გაუპატიურების კულტურა? — ეს არის გარემო, რომელშიც გაუპატიურება და სექსუალური ძალადობა გავრცელებული და ნორმალიზებულია.

სექსუალური ძალადობა
ფემინიზმი, განათლება, ქალები

განათლება — ფემინიზმის ანბანი

საუკუნეების განმავლობაში ნაშენებმა პატრიარქალურმა სისტემამ და კონკრეტულმა რელიგიურმა და კულტურულმა პრაქტიკებმა გოგოებს შეზღუდული, არაჯანსაღი, როლები განუსაზღვრა საზოგადოებაში და ადგილი არ დაუტოვა განათლებისა და პიროვნული განვითარებისთვის.

საკითხავი
სახელფასო სხვაობა, ფემინიზმი, ქალები, სამსახური, ხელფასი

სახელფასო სხვაობა — რატომ აქვთ ქალებსა და კაცებს არათანაბარი ანაზღაურება?

გენდერული ნიშნით სახელფასო სხვაობას დიდი ისტორია აქვს და ის მაშინვე გამოიკვეთა, როგორც კი ქალები შრომით ბაზარზე გამოჩნდნენ. დღემდე ქალების საშუალო ხელფასი კაცების საშუალო ხელფასზე ნაკლებია.

საკითხავი

გააზიარე სტატია

ფემინიზმის მოკლე ისტორია — ყველაფერი, რაც უნდა იცოდეთ

ხშირად დასმული კითხვები

?

...

დამატებითი ინფორმაცია