სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები (სგგი), იგივე ვენერიული დაავადებები, მოიცავს სხვადასხვა სახის ინფექციებს, რომელთა რიცხვიც ოცდაათზე მეტია და ისინი სქესობრივი აქტის დროს გადადის.

ინფექციების აღმოჩენა და მკურნალობა ადრეულ ეტაპებზეა სასურველი, რათა ჯანმრთელობას ზიანი არ მოუტანოს და სხვა გართულებები არ გამოიწვიოს. სგგი-ების უმეტესობა მარტივად იკურნება ანტიბიოტიკების საშუალებით, თუმცა არსებობს ისეთი ინფექციებიც, რომელთაგან განკურნების გზებიც ჯერ ნაპოვნი არ არის.

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციების გაჩენისა და მკურნალობის ისტორია

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები უძველესი დროიდან არსებობს, თუმცა ძველად ეს ინფექციები ადამიანებში ბევრად გავრცელებული იყო, რადგან არ არსებობდა თავის დაცვის საშუალებები, მკურნალობის გზები და ამ ადამიანების დახმარების სურვილიც კი.

გავრცელებული სტიგმების გამო ბევრი ექიმი უარს ამბობდა დაინფიცირებულების მკურნალობაზე, არასწორი მკურნალობის გზები კი ხშირად აუარესებდა პაციენტების ჯანმრთელობას, რაც ზოგჯერ ლეტალურად სრულდებოდა.

მეოცე საუკუნიდან ქიმიისა და მიკრობიოლოგიის განვითარების წყალობით ექიმები სგგი-ებს ბევრად ეფექტურად მკურნალობდნენ, მაგრამ სექსუალური რევოლუციისა და 70-იან წლებში ჩამოყალიბებული მოძრაობების გამო უფრო ხშირი გახდა დაუგეგმავი და შემთხვევითი სქესობრივი აქტები, რამაც გაზარდა ინფექციით დაავადებული ადამიანების რაოდენობა. მიუხედავად ამისა, სწორედ ამავე პერიოდში გაიზარდა ცნობადობა ამ ინფექციების შესახებ და მათი შესწავლის პროცესიც უფრო აქტიური გახდა.

^{ფოტო: Dribble / 没有肚肚的杜杜}

როგორ გადადის სგგი-ები და როგორ ვლინდება ისინი?

სგგი-ების გამომწვევი სამი მიზეზი არსებობს: ბაქტერიები (მაგ.: სიფილისი, გონორეა, ქლამიდია), პარაზიტები (მაგ.: ტრიქომონიაზი) და ვირუსები (მაგ.: პაპილომა, ჰერპესი, ჰეპატიტი, შიდსი).

ინფექციების გადადება უმეტესად ხდება ვაგინალური, ანალური და ორალური სექსის დროს, თუმცა შესაძლებელია ისიც, რომ პარტნიორს ინფექცია კანზე შეხების ან სექს-სათამაშოების გაზიარების შემდეგაც გადაედოს.

იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ადამიანს არ დაუწყია სქესობრივი ცხოვრება, მაინც არსებობს საფრთხე, რომ გადაედოს ის ინფექციები, რომლებიც მჭიდრო საყოფაცხოვრებო კონტაქტისას გადადის (მაგალითად, ნივთებიდან: პირსახოცი, ტანსაცმელი, უნიტაზი და ა.შ.). 

სგგი-ების უმეტესობა დაინფიცირებიდან 3-10 დღეში ავლენს სიმპტომებს და ისინი სხვადასხვანაირად ვლინდება ქალებსა და კაცებში. ქალებში ყველაზე ხშირად გამოვლენილი სიმპტომებია: 

♦ უჩვეულო გამონადენი საშოდან ან უჩვეულო სუნი;

♦ ქავილი ან წვა საშოს მიდამოში;

♦ წყლულები, ბუშტუკები ან სხვა სახის გამონაყარი საშოს ირგვლივ ან სხეულის სხვა ნაწილებზე;

♦ ტკივილი სქესობრივი აქტის ან შარდვის დროს;

♦ ტკივილი მუცლის ქვედა არეში.

თუკი, ქალს ეს სიმპტომები გამოუვლინდა, დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს პირად ექიმს ან გინეკოლოგს.

^{ფოტო: Dribble / Jessica Flores}

საკმაოდ ხშირად ხდება ისიც, რომ ქალს აქვს სგგი, თუმცა ის უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და ამის შესახებ არაფერი იცის. ასეთ შემთხვევაში ინფექციის გავრცელებისა და მისი პარტნიორზე გადადების ალბათობა მატულობს. ამ დროს ინფექციის გართულების რისკიც მაღალია და შეიძლება, რომ ჯანმრთელობას სერიოზული ზიანი მოუტანოს: უშვილობა, გულ-სისხლძარღვთა სისტემისა და მხედველობის პრობლემები — უკიდურეს შემთხვევაში კი, სიკვდილიც გამოიწვიოს. სწორედ ამიტომ, მნიშვნელოვანია, ექიმთან გეგმიური ვიზიტის ჩანიშვნა და ტესტირება სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებზე.

როგორ უნდა დავიცვათ თავი სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციებისგან? 

^{ფოტო: Dribble / Hillary Jones}

ინფექციებისგან თავის დაცვის საშუალებებია: 

• პრეზერვატივი (კონდომი) — მნიშვნელოვანია, ანალური და ვაგინალური სექსის დროს კონდომის მუდმივი გამოყენება, რადგან ეს ყველაზე ეფექტური გზაა სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციებისგან თავდასაცავად. თუმცა, ისეთი ინფექციების შემთხვევებში, რომლებიც კანზე შეხებით გადადის, კონდომი არ არის ეფექტური.

• სტომატოლოგიური კაშხალი — მართალია, ორალური სექსის დროს ინფექციის გადადების შანსი ნაკლებია, ვიდრე ვაგინალური ან ანალური სექსის შემთხვევებში, თუმცა მნიშვნელოვანია, რომ ამ დროსაც პარტნიორებმა გამოიყენონ სტომატოლოგიური კაშხალი თავის დაცვის მიზნით.

• ჰიგიენის დაცვა — მეტი დაცულობისთვის იაბანავეთ აქტამდე და აქტის შემდეგ, ასევე არ გამოიყენოთ სხვისი პირსახოცი და საცვლები
• ვაქცინაცია — არსებობს ინფექციები, რომელთაგანაც ვაქცინა გვიცავს. მაგალითად, პაპილომავირუსის ვაქცინა მოზარდებს უკეთდებათ 11-12 წლის ასაკში, ჰეპატიტების ვაქცინა კი ჩვილობისას, ერთ წლამდე ასაკში, კეთდება.
• ინფორმირებულობა — მნიშვნელოვანია, რომ მოზარდობის ასაკიდან ადამიანს ჰქონდეს ინფორმაცია სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებზე და იმაზე, თუ როგორ უნდა დაიცვას თავი მათგან. თინეიჯერობის ასაკში მიღებული სქესობრივი განათლება ამცირებს ინფექციების გავრცელებისა და დაორსულების რისკებს.
• გეგმიური ტესტირება — მნიშვნელოვანია ექიმ-გინეკოლოგთან გეგმიურ ვიზიტზე მისვლა და ტესტირება, განურჩევლად იმისა, გაქვთ თუ არა სიმპტომები. ამ გზით ხდება ინფექციების გავრცელების პრევენცია და პარტნიორის ჯანმრთელობაც უფრო დაცულია. 

აღსანიშნავია, რომ ჩასახვის საწინააღმდეგო აბები და საშვილოსნოსშიდა კონტრაცეფტივიც (სპირალი) თავის დაცვის საშუალებებია, თუმცა ამ შემთხვევაში ქალი თავიდან ირიდებს მხოლოდ დაუგეგმავ ორსულობას და არა სგგი-ს გავრცელების საფრთხეს. თუკი სქესობრივი აქტის დროს მხოლოდ ეს აბები იქნა გამოყენებული, როგორც თავდაცვის საშუალება, ამ შემთხვევაში ინფექციები მაინც ვრცელდება. 

გარდა ამისა, ინფექციისგან ერთხელ განკურნება არ ნიშნავს იმას, რომ ის ხელახლა არ დაემართება ადამიანს, ამიტომ მნიშვნელოვანია თავის მუდმივი დაცვა სქესობრივი აქტის დროს და მაქსიმალურად უსაფრთხო სქესობრივი ცხოვრების ქონა.

ცხოვრება სგგი-ებთან ერთად და მათი გავლენა მენტალურ ჯანმრთელობაზე

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მონაცემებით ყოველდღე ერთ მილიონზე მეტ ადამიანს უდასტურდება სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია მსოფლიოს მასშტაბით. ეს სტატისტიკა ნათლად მეტყველებს იმაზე, თუ რამდენად გავრცელებულია სგგი-ები, თუმცა ადამიანების უმრავლესობას ძალიან უჭირს, თვალი გაუსწოროს იმ ფაქტს, რომ ერთ-ერთი მათგანი სჭირს.

დღემდე ფართოდაა გავრცელებულია სტიგმა, რომ სგგი-ებით დაინფიცირებული ადამიანები „ბინძურები“ არიან და ხშირად, დახმარების ნაცვლად, საზოგადოებისა და ახლობელი ადამიანებისგან განჯსას ელიან. ეს მიდგომა შფოთვების, სტრესის, დეპრესიისა და ზოგჯერ თვითმკვლელობის მიზეზიც კი ხდება.

სგგი-ების უმეტესობა მარტივად იკურნება და ადვილია მათი იდენტიფიცირება, თუმცა მათგან განკურნების შემდეგ ხშირად ადამიანებს მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები მაინც რჩებათ. 

^{ფოტო: Dribble / Domenique Guzman}

რატომ წარმოადგენს სგგი-ები ქალებისთვის უფრო დიდ საფრთხეს?

სგგი-ები სხვადასხვანაირად მოქმედებს ქალებისა და კაცების ჯანმრთელობაზე. იმის გამო, რომ ვაგინას თხელი გარსი აქვს, დაუცველი სექსის დროს სგგი-თ დაინფიცირების ალბათობა ქალებისთვის უფრო დიდია.

გარდა ამისა, ქალებში უფრო იშვიათად ვლინდება ამ ინფექციების სიმპტომები, ვიდრე კაცებში. იმის რისკიც, რომ გამოუვლენელმა ინფექციამ ჯანმრთელობას სერიოზულად ავნოს, ქალებში უფრო მეტია. მაგალითად, იმ შემთხვევაში, თუკი გონორეა ან სიფილისი არ გამოვლინდა და არ მოხდა მათი მკურნალობა, დიდი ალბათობით, ისინი მენჯის ქრონიკულ ტკივილს, საშვილოსნოს გარე ორსულობასა და უშვილობას გამოიწვევს. 

აღსანიშნავია ისიც, რომ ქალების ნაწილი შვილს აჩენს და დედა ხდება. არსებობს საფრთხე, რომ ორსულობის პერიოდში დედას ჰქონდეს სგგი, მაგრამ ამის შესახებ არ იცოდეს და ის შვილს მუცლად ყოფნისას ან მშობიარობის დროს გადაედოს. მიუხედავად იმისა, ქალს აქვს თუ არა ინფექციებისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები, ექიმები ურჩევენ, რომ სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებზე შეემოწმოს, რათა ორსულობის პროცესი და ბავშვი დაცულები იყვნენ. 

^{ფოტო: Dribble / Evgenia Balchinova}

იმ შემთხვევაში, თუკი ქალს ორსულობის დროს გამოუვლინდება სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია, მას შესაბამისი მკურნალობა ენიშნება და სასურველია, რომ ბავშვი საკეისრო კვეთით გააჩინოს, რადგან ამ დროს ჩვილზე ინფექციის გადადების რისკი მცირდება.

აუცილებელია იმისი ცოდნა, რომ სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციის ქონა არ ნიშნავს გამოუვალ მდგომარეობას, რადგან ისინი მარტივად განკურნებადი და მართვადია. მნიშვნელოვანია იმისი გააზრებაც, რომ არსებული სტიგმებისა და არასწორი შეხედულებებისგან გათავისუფლება შეიძლება ინფორმაციის ქონით, ექიმ-გინელოკოგთან გეგმიური ვიზიტითა და ტესტირების ჩატარებით.

მთავარი სურათი: ანიკი გელაშვილი / Femea